PNF – Prorioceptive Neuromuscular Facilitation (torowanie nerwowo-mięśniowe)
PNF jest koncepcją terapeutyczną posiadającą własną filozofię i zasady pracy z pacjentem. Podstawowym zadaniem terapii jest praca nad funkcją, którą chory utracił. Koncepcja zakłada całościowe spojrzenie na pacjenta i dokładną analizę jego problemu. Chory jest partnerem fizjoterapeuty i określa cele i zakres działania. Daje to poczucie bezpieczeństwa i komfortu pacjentowi.
PNF opiera się na ruchach naturalnych, trójpłaszczyznowych zaczerpniętych z naszego dnia codziennego (sięganie, podnoszenia, chodzenie…). Ruchy te są prowadzone wzdłuż diagonalnych (skośnych) osi ruchu. Umożliwia to zaangażowanie jak największej liczby mięśni z danego łańcucha. Mięśnie szkieletowe mają najczęściej przebieg skośny stąd rotacja ma duże znaczenie w wzorcach ruchowych.
W procesie leczenia terapeuta wykorzystuje najsilniejsze i bezbolesne części ciała, aby pobudzać aktywność motoryczna w słabszych lub uszkodzonych obszarach. Pozwala to na bezbolesną pracę bez traumatyzujących psychicznie i fizycznie doznań dla pacjenta.
W koncepcji PNF istotna jest praca z oporem manualnym. Ściśle dostosowanym do możliwości ćwiczącego. Terapeuta wykorzystuje opór do dawania pacjentowi informacji na temat kierunku, szybkości i kolejności wykonywanego ruchu.
Metoda kładzie nacisk na kontrolę motoryczną pacjenta i interakcję między stabilnością, a mobilnością.
Metoda jest stosowana w neurologii, ortopedii, pediatrii, skoliozach i wadach postawy.
Metoda McKenzie
W początkowych latach praktyki Robin McKenzie odkrył, że pacjenci z pewnymi określonymi symptomami odczuwają natychmiastową ulgę po wykonaniu serii specyficznych ruchów, a w niektórych przypadkach również po przyjęciu pewnych statycznych pozycji ciała.
Istotą metody McKenziego jest to, że oferuje ona wielu pacjentom system samodzielnego radzenia sobie z bólem. W przypadku niektórych pacjentów ingerencja, czy mobilizacja ze strony terapeuty jest konieczna, lecz jak podkreśla McKenzie, nie powinna być stosowana wobec całej populacji cierpiących na bóle odcinka lędźwiowego gdy tak naprawdę potrzebna jest tylko niektórym z nich.
Filozofia samowystarczalności czy tez samodzielności pacjenta w radzeniu sobie ze swoim problemem stanowi podstawę metody McKenziego. Techniki terapeutyczne są istotną częścią leczenia w niektórych przypadkach i jako takie są prezentowane w pełnym zakresie w trakcie kursu. Jednakże najważniejszym aspektem procesu leczenia jest maksymalizacja efektu autoterapii pacjenta.
Wartość diagnostyczna metody McKenziego została w pełni potwierdzona, szczególnie w ostatnich latach, licznymi badaniami naukowymi. Jej skuteczność w porównaniu z innymi metodami biomechanicznymi (np. chiropraktyka), nie ulega wątpliwości.
Metoda ta oparta jest na znajomości wzorców ruchowych. Jest to pewien system diagnozowania i leczenia zespołów bólowych kręgosłupa bazujący na znajomości wzorców bólowych ich zachowaniu się w zależności od różnych czynników mechanicznych.
Celem nadrzędnym jest profilaktyka i ograniczenie liczby nawrotów. Pełna edukacja pacjenta i akceptacja przez niego wzięcia odpowiedzialności za leczenie siebie samego pozwala na uniezależnienie się pacjenta.
Metoda wykorzystuje zarówno ruch generowany siłami samego pacjenta jak również szeroką gamą technik terapeutycznych.
Metoda Mulligana
Metoda Briana Mulligana daje fizjoterapeutom wiedzę i nowe narzędzia do pracy z pacjentami z dysfunkcjami w obrębie stawów obwodowych i z chorobą krążka międzykręgowego.
Techniki terapeutyczne połączone z ruchem wyposażają pacjenta w niezbędne informacje dotyczące postępowania w okresie zaostrzenia choroby, wykonywania czynności dnia codziennego w sposób nie prowokujący wystąpienia objawów. Przygotowują do profilaktyki nawrotów choroby oraz przejęcia części odpowiedzialności za proces leczenia.
Atutem koncepcji Mulligana jest bezbolesność wykonywania terapii, co zapewnia komfort i bezpieczeństwo zarówno pacjenta jak i terapeuty oraz stosowanie pozycji obciążenia ciężarem ciała bez uzyskiwania chwilowego odciążenia, co zwykle łagodzi objawy i występuje w innych metodach manualnych. Pacjent nie jest biernie poddawany terapii, lecz aktywnie w niej uczestniczy.
Koncepcja Mulligana zakłada:
- całkowitą bezbolesność podczas stosowania technik kinezyterapeutycznych,
- funkcjonalne obciążenie powierzchni stawowych siłą grawitacji
- łączenie ruchu biernego, mobilizacyjnego w płaszczyźnie powierzchni stawowych z czynnym ruchem kątowym w tym samym stawie
- stosowanie docisku na końcu zakresu bezbolesnego ruchu
- wykonanie odpowiedniej liczby powtórzeń wyżej wymienionej procedury terapeutycznej
- polecenie „zadania domowego” dla pacjenta, polegającego na wykonywaniu indywidualnie dobranych ćwiczeń
Bardzo dobrze koreluje z kinesiotapingiem.
Kinesiotaping
To sensoryczna mobilizacja tkanek miękkich za pomocą specjalnych plastrów.
Terapeuci z Japonii i Korei odkryli, iż można aktywować naturalny proces powrotu do zdrowia używając elastycznych plastrów, jest to nowy sposób leczenia schorzeń nerwowych, mięśniowych oraz narządowych.
Plastry stosowane w tej metodzie mają grubość i rozciągliwość zbliżoną do skóry człowieka.
Stosuje się go w terapii problemów stawowych i mięśniowych.
Kinesiotaping oddziałuje na mięśnie, powięzie, stawy, układ limfatyczny i nerwowy.
Stosowanie plastrów:
- zmniejsza ból mięśni i stawów,
- zmniejsza wzmożone napięcie mięśniowe
- poprawia funkcje mięśni nadmiernie rozciągniętych
- usuwa obrzęki limfatyczne,
- wspomaga pracę mięśni
- wspiera procesy lecznicze i wydolnościowe
- koryguje niewłaściwą pozycję stawu
Metoda Cyriax
Przez zaproponowany w metodzie wywiad i badanie funkcjonalne uzyskujemy kompletną informację na temat badanego pacjenta.
Symptomy i objawy są interpretowane i skatalogowane w formie „wzorców klinicznych”. „Wzorzec kliniczny” jest szczególnym zachowaniem się zaburzeń lub grup zaburzeń. Dla wszystkich obrazów klinicznych metoda oferuje lokalne, bezpośrednie, sprawne i korzystne ekonomicznie leczenie.
Różnicowanie można przeprowadzić przez szczegółowy wywiad i badanie funkcjonalne, a dokładną lokalizacje podrażnionych struktur można poznać albo przez obecność objawów lokalizujących albo przez palpację. W tak łatwy sposób można przejść do diagnozy takiej jak zapalenie ścięgna m. supraspinatus leżące na przyczepie i dokładniej na włóknach powierzchownych. Wówczas możemy mówić o szczegółowej diagnozie. Tylko wtedy możliwe jest precyzyjne leczenie, które daje maksimum skuteczności przy minimum terapii.
Mobilizacja powięziowa
Powięź w ludzkim ciele jest czymś w rodzaju ogromnej błony pokrywającej, a często również wnikającej w głąb praktycznie wszystkich narządów i mięśni. Ta gigantyczna struktura zawierająca liczne „kieszenie”, (w których znajdują się np.: narządy oraz setki linowatych lokalnych zagęszczeń, łączy ze sobą praktycznie wszystkie części organizmu.
Jako jedyna struktura w ciele jest zarówno plastyczna jak i sprężysta, czyli z jednej strony powraca do swojej pierwotnej formy, z drugiej jednak ma możliwość jej zmieniania. Stąd też odległe w czasie urazy (np.: z dzieciństwa) mogą po latach poprzez zmianę napięcia w powięzi dawać objawy bólowe w zupełnie innych częściach ciała. Powięź, ze względu na swoją strukturę, jest pewnego rodzaju mapą, która często pomaga w ustaleniu przyczyny dysfunkcji układu ruchu.
Proces leczenia rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu oraz badania funkcjonalnego. Na ich podstawie określane są możliwe zaburzenia na poziomie powięzi. Następnie terapeuta przechodzi do palpacyjnego badania pacjenta poszukując zaburzeń i ograniczeń w ruchomości powięzi. Po zakończonym badaniu terapeuta metodami manualnymi pomaga przywrócić optymalną formę i zrównoważyć powstałe przez lata napięcia kompensacyjne.
Po terapii pacjenci często opisują uczucie lekkości ruchu, zmniejszenie lub ustąpienie dolegliwości bólowych, a także poprawę zakresów ruchu.